Mijn overgrootvader Antonie Harte

Vandaag kreeg ik mijn maand boekje van ‘Ons Voorgeslacht” weer binnen. Daarin staat deze maand een stukje geschreven door de heer Max Verhart, die een genealoog vergelijkt met een tijdreiziger,die door het spoorboekje van onder meer doop-trouw-en begraafregisters een reis door het verleden maakt.  Dat sprak mij wel aan. Ook ik reis van station naar station. En al reizend maak ik vaak een tussenstop of ga een klein spoortje op.  Soms vind ik stukjes genealogie op de raarste plaatsen. Zo was ik al een heel tijdje benieuwd waarom mijn overgrootvader Antonie Harte toch in Drente terecht gekomen was.  Hij was geboren en getogen in de gemeente Tiel.  Omdat ik geen idee had hoe dat toch aan te pakken,  bleef deze vraag lange tijd onbeantwoord.

Tot ik het boekje van Susanna Jansen, “Het Pauperparadijs”  had gelezen. Wat een verhaal was dat. En dit stukje geschiedenis over de Maatschappij van Weldadigheid was mij nog onbekend.

              __________________________________________________________

                           _________________________________________________

Samen met dochter, schoonzoon en man op weg naar Frederiksoord - Drente om daar eens rond te kijken in wat thans een museum is.  Als je daar loopt en alles bekijkt bekruipt je toch een raar gevoel. Vooral het kerkhof, helemaal afgelegen maakte veel indruk.

Het pauperparadijs, een familiegeschiedenis

Amsterdam-Noord tijdens de crisisjaren: Roza Dingemans, moeder van een door schulden en alcoholisme getroffen gezin, probeert koste wat kost haar waardigheid te bewaren. Ze ontleent trots aan een gerucht over een voorname afkomst en een misgelopen erfenis.
Maar is dat werkelijkheid of mythe?

Op zoek naar de feiten stuit haar kleindochter, de auteur, op een verborgen stuk Nederlandse geschiedenis: een uniek heropvoedingsexperiment in de Drentse nederzetting Veenhuizen, waaraan haar voorouders zijn blootgesteld. In drie enorme gestichten werden vanaf 1823 tienduizenden arme stadsgezinnen gedrild tot nuttige burgers. Maar wat begon als een bevlogen plan om de onderklasse te verheffen, veranderde al snel in een fuik.

In een betrokken, beeldende stijl volgt Suzanna Jansen vijf generaties van haar familie langs alle goedbedoelde beschavingspogingen. Van de bedelaarskolonie Veenhuizen tot het wonen-onder-toezicht in de arbeiderswijken van de twintigste eeuw. Gaandeweg tekent zich af hoe deze opvoedcampagnes ingrijpen in het leven van Roza Dingemans en haar nazaten.

Weer thuis achter de computer en bij de site van de Maatschappij tikte ik de naam van mijn overgrootvader in. Ik verwachtte niets, en was dus heel verbaast om hem daar te vinden.

Maar het stond er echt. Antonie Harte was er ingedeelde en op een boerderijtje te werk gesteld.  

Antonie Harte, geboren  03-09-1843 in Tiel, overleden 27-03-1906 in Assen, van beroep arbeider.

Antonie de Harte, geboren op 08-09-1843; plaats van herkomst: Tiel; godsdienst hervormd.; aangekomen op 22-08-1879; ingeschreven in Frederiksoord als ingedeelde; vertrokken op 15-08-1883. Ingeschreven als wonende op hoeve: 123 (inv.nr.3011)

       Bijzonderheden:

       Aankomst in kolonie I of eerste wijk II . Plaatsing: Part.Cotr. met J.J.Harte; smid te Tiel; f.117,--p.j Ingedeeld bij: kolonist A.C.van Puffelen I (1e wijkII); koonist I.J.v.d.Walle .

       Bijzonderheden : op 15-08-1883 vertrokken uit kolonie 1 (v.v.Walle) Zijn familienaam kan ook Harte zijn.

       Ook te vinden in boek nr.8 blz 292. Boek 8:

       Antonie de Harte, geboren op 08-09-1843; plaats van herkomst: Tiel; godsdienst: hervormd.; aangekomen op 22-08-1879; ingeschreven in Frederiksoord als ingedeelde; vertrokken op 15-08-1883. Ingeschreven als wonende op hoeve : 80 (inv.nr.3003); 80 (inv.nr 3004);123 (inv.nr.3009);123 (inv.nr.3010).

Deze gegevens roepen nog meer vragen op die door een mail beantwoord worden. Antonie is door zijn vader naar  de Maatschappij gestuurd. Naar alle waarschijnlijkheid was mijn overgrootvader niet zo’n voorbeeldige man. Hij is al 36 jaar, dus een volwassen man, maar toch stuurt zijn vader hem naar Drente . Bij de bescheiden die ik ontvang per post zitten ook een paar brieven van Johannnes Jacob Harte, de vader van Antonie, waarin hij niet uitweid over de toedracht van het plaatsen van zijn zoon, maar wel getuigen deze brieven over bezorgdheid voor deze zoon. Hij vraagt o.a. shag en scheerzeep te kopen voor zijn zoon.

Nadat Antonie vertrekt uit Frederiksoord schijnt hij nog steeds geen voorbeeldig man te zijn want dit vind ik dan ook nog:

Uit het algemeen Politieblad van 1884:

Blz 35...nr.86 Harte Antonie, vroeger te Fredriksoord, later te Tiel .Is bij vonnis der Arrond.-Rechtbank te Assen van 20 juni 1883, contradictoir veroordeeld o.a tot een boete van f.8  subsidair 1 dag gevangenisstraf.

Blz 482 nr.1204 Harte Antoine, leeftijd 39 jaren, laatst wonende te Frederiksoord, gemeente Vledder, ook zich ophoudende te Tiel. Is bij Contradictoir vonnis der Arrond.-Rechtbank te Assen, van 20 juni 1883, wegens belediging, o.a veroordeeld tot 1 dag gevangenisstraf, sub intrerende voor een boete van f.8  De officier van Justitie te Assen verzoekt opsporing, aanhouding en opzending of tenuitvoerlegging der straf en bericht.

Maar gelukkig komt het nog goed met mijn overgrootvader want:

blz. 610 Vervallen Signalement:_____Antoine Harte, zie blz.482, no 1204 van dit jaar, bericht van den Officier van Justitie te Assen, van 6 maart.

      

Hij trouwde met Artje (Lotje) van Ginkel, op 10-08-1884 in Assen, geboren 04-05-1855 in Westerbork, (dochter van Pieter van Ginkel (van Genkel) en Aaltje (Alida/Aaltien)  Komeney (Comenij)),  overleden 30-11-1951 in Schiedam, van beroep Huisvrouw.

Nu begrijp ik dus hoe mijn overgrootvader in Drente terecht kwam!